Knie
De knie is een complex gewricht die omgeven wordt door veel spieren en banden. De knie bestaat uit het bovenbeen (femur) knieschijf, (patella) en het onderbeen (tibia). Een knieblessure kan ontstaan door een acuut letsel bij bijv. verdraaiing van de knie of overbelasting. Maar ook slijtage aan de knie komt veel voor, denk aan artrose. Een blessure in de knie is vaak pijnlijk en erg vervelend. Het heeft negatieve invloed op je dagelijks leven en sporten. Hieronder zullen we enkele aandoeningen van de knie toelichten.
Voorste kruisbandletsel
Een kruisband heeft als hoofdfunctie het stabiliseren van het kniegewricht. De bovenbeen- kuitspieren zijn secundaire stabilisatoren. Een voorstekruisbandletsel komt het meest voor bij actieve/ intensieve sporters. Vaak gebeurt dit wanneer zij een plotselinge snelle draaiende beweging maken en het onderbeen blijft staan. Als dit gebeurt dan hebben de meeste mensen vaak meteen door dat het niet goed is. Dit is te herleiden aan een snel dik wordende knie, veel pijn en vaak iets horen knappen. Dit kan dan duiden op een gedeeltelijke of volledige scheuring.
Er wordt niet altijd gekozen voor een operatie. Vaak wordt een conservatief traject gestart bij de fysiotherapeut. Als er sprake is van een volledige afscheuring kan er een operatie plaatsvinden afhankelijk van de fysieke belasting van knie (werk/sport). Na een operatie volgt een lange revalidatieperiode.
Met regelmaat is er sprake van een gecombineerd letsel van kruisband en andere structuren zoals binnen- en/of buitenbanden en/of meniscusklachten. Dit noemen we een unhappy train!
Achterste kruisbandletsel
Dit soort letsel komt minder vaak voor dan een voorste kruisbandletsel maar zie je meestal terug bij sport en dashboardtrauma. Dit geeft vaak vage, lokale diepe pijn in de knie of aan de achterkant (soms uitstralend naar de kuit). Bij een acute scheur kan er een ook weer direct een knappend geluid waarneembaar zijn met pijn en zwelling.
Net als de voorste kruisband is de achterste kruisband ook een belangrijke stabilisator van het kniegewricht.
Meniscusletsel
De meniscus is een schokdemper van de knie waarbij we onderscheid maken tussen de binnen- en buitenmeniscus. Vaak gaat het hierbij om een scheur van de mensicus door een acuut moment of door overbelasting. Is de oorzaak een acuut moment dan ervaart men directe pijn in de knie, het kan gaan zwellen en geeft vaak beperkingen in het buigen, (trap)lopen, knielen, fietsen en autorijden. De knie kan ‘op slot schieten’ en instabiliteit geven. Is er sprake van een overbelasting dan zijn de klachten vaak veelal milder.
De diagnose vindt vaak plaats door middel van een MRI of kijkoperatie. Vaak herstellen deze klachten zich in de loop van de tijd vanzelf met ondersteuning van fysiotherapie.
Knieband letsel
Naast de kruisbanden en menisci hebben we ook nog een binnenband en een buitenband. Deze zorgen voor de zijwaartse stabiliteit van het kniegewricht. Letsel aan de kniebanden komen veelal voor bij sporters die o.a. voetbal, basketbal en hockey beoefenen. Dit is te herkennen aan het moment van oplopen door een knappend, scheurend geluid, instabiliteit van de knie, pijn aan de binnenzijde, zwelling en stijfheid. De kniebanden zijn ook belangrijke stabilisatoren door overmatige draai- en zijwaartse beweging van de knie tegen te houden.
Veelal herstellen deze letsels in de loop van tijd en kunnen ondersteund worden door middel van het dragen van een brace. Men kan dan vaak na ong. 8-12 weken de activiteiten weer hervatten. In sommige gevallen kunnen er ook andere structuren betrokken of beschadigd zijn in de knie. Er is dan mogelijk een operatie nodig en zal de revalidatie langer zijn.
Knieschijfklachten (Patellofemorale klachten )
De knieschijf ligt normaal gesproken in het midden bovenop het kniegewricht om een optimale functie te kunnen uitvoeren. Als er klachten zijn van de knieschijf is er vaak een afwijkende stand van de knieschijf waarneembaar ten opzichte van het bovenbeen. Dit kan komen door een onvoldoende samenwerking tussen diverse bovenbeenspieren die de knieschijf uit zijn ‘spoor’ halen. Dit geeft dan een grotere belasting op het kniegewricht tijdens bewegen en kan resulteren in weefselschade en met eventuele overbelasting van spieren en andere structuren.
Minder vaak zie je een breuk van de knieschijf, dit is vaak bij het doormaken van een ongeluk (op de piste of auto ongeluk).
Men ervaart bij knieschijfklachten vaak pijn en stijfheid aan de onderzijde/achterzijde van de knieschijf. Soms ook aan de achterzijde van de knie en/of binnen- buitenzijde van de knie. Dit kan gepaard gaan met een klikkend geluid als men de knie buigt en/of strekt.
De klachten nemen vaak toe tijdens lang wandelen, traplopen, hurken fietsen, springen en rennen. Deze klachten zien we vaak terug bij jongeren en adolescenten.
Lopersknie (Tractus iliotibialis frictie syndroom)
Dit is een bekende klacht onder hardlopers en fietsers met pijn aan de buitenzijde van de knie. Het gaat om de peesplaat aan de zijkant van het bovenbeen tot net onder de knie. Deze plaat/band is een belangrijke stabilisator van de knie tijdens hardlopen. Hierbij beweegt de band achter het bovenbeen (femur) naar voren en wrijft hierbij over de buitenste knobbel van het bovenbeen. Deze constante wrijving kan irritatie en pijnklachten geven. Het geeft een typische zeurderige pijn aan de buitenzijde van de knie. De pijn kan ook uitstralen naar de knieholte en eventueel naar de buitenzijde van het onderbeen.
Meestal ontstaat dit niet in 1 dag, maar nemen de klachten toe naarmate je langer loopt. Vaak heb je in het begin pijn na inspanning bijv na het hardlopen. Houden de klachten langer aan dan ontstaat de pijn al tijdens je activiteit. En blijft het dan nog aanwezig dan kan het zo zijn dat je continue klachten ervaart en niet meer kunt trainen.
Bij de behandeling van deze klachten kan fysiotherapie zeer waardevol zijn. We geven advies hoe om te gaan met je klachten, het losmaken van de spieren, rekoefeningen en een aangepast trainingsschema.
Slijmbeursontsteking
Een slijmbeurs is eigenlijk een zakje gevuld met een geleiachtige vloeistof wat als een stootkussentje dient. Wordt dit teveel belast en raakt het ontstoken dan spreek je van een slijmbeursontsteking (bursitis). Vaak is dit acuut na een val of langdurig zitten op de knie. Meestal wordt de knie dan direct dik en is het pijnlijk om op de knie te zitten. Soms kan het ook ontstoken raken door een bacterie. De meest bekende klacht is een drukkende en/of stekende pijn aan de voorzijde van de knie of knieschijf. Door de pijn en zwelling neemt de beweging van de knie af wat lopen dan al snel lastiger maakt. Vaak herstelt men weer goed na rust te hebben gehouden. Fysiotherapie kan hierin een belangrijke aanvulling op geven om andere structuren zo optimaal mogelijk rondom de knie te laten functioneren, middels oefeningen, adviezen, massage en mobilisaties.
JumpersKnee
Een Jumpers Knee wordt ook wel springersknie genoemd. Hier spreekt men van als de pees van de bovenbeenspieren geïrriteerd is door langdurige belasting. soms kan het in het gedeelte net boven de pees van de knie zijn die wat klachten geeft. Een irritatie kan leiden tot een ontsteking die vaak te vinden is bij de aanhechting net onder de knieschijf. De pijnklachten ontstaan vaak bij springen, hardlopen, rennen, traplopen langdurig zitten en autorijden.
Dit letsel kan in verschillende mate voorkomen. Een goed onderzoek is dan ook van belang om de behandeling te bepalen. Zijn de klachten nog in een vroeg stadium dan is dit heel goed te behandelen. Zijn de klachten al langere tijd aanwezig dan duurt een herstelperiode vaak langer omdat er vaak meer afname in functionaliteit van het weefsel is.
Bakers Cyste
Dit is een ingekapselde zwelling in de knieholte als gevolg van een andere knie-aandoening, meniscusletsel of knie slijtage. Dit is vaak heel goed voelbaar als er sprake is van een forse zwelling en geeft dan ook een verminderd bewegen in buigen en strekken. Dit geeft vaak een geblokkeerd en pijnlijk gevoel. De grootte bepaalt de behandeling van de cyste. Is de cyste groot en beperkend dan wordt deze mogelijk chirurgisch verwijderd. In de revalidatie hierna kan fysiotherapie ondersteunend zijn.
Nieuw Knie prothese (hele/ halve (Oxford Knee)
Men krijgt een nieuwe hele knie of een halve (Oxford Knee) als er sprake is van beschadigd kraakbeen als gevolg van artrose, reuma een trauma of andere aandoeningen waarbij het kraakbeen sterk verminderd aanwezig is. De klachten uiten zich vaak in een verminderd bewegen, pijn en stijfheid die niet meer afneemt. Het overwegen van een operatie is dan noodzakelijk.
Na de operatie is fysiotherapie een zeer belangrijk onderdeel van het revalidatietraject. Men dient te starten met fysiotherapie binnen 24 uur na de operatie. Vaak wordt er een zekere mate van pijn, ongemak en stijfheid ervaren in de eerste dagen van fysiotherapie.
In de eerste periode staat het verbeteren van de beweeglijkheid van het gewricht centraal. In de periode hierna komt er meer accent op het trainen van kracht en stabiliteit. Een revalidatie neemt maanden in beslag en hierbij wordt een behandelplan opgesteld om uw doelstelling te kunnen halen.
Coupe de Fouet/ Zweepslag
Men spreekt van een zweepslag als er sprake is van een (gedeeltelijke) scheur van de kuitspier (m. gastrocnemicus) en wordt ook wel Tennis Leg of Coupe de Fouet genoemd.
Het kenmerkt zich door een gevoel dat iemand een scherp steentje tegen het onderbeen aangooide. Dit geeft een plotselinge hevige pijn in de kuit en men kan vaak niet meer op het been staan of lopen.
Een directe oorzaak is niet te geven maar vaak gebeurt het bij het afzetten. Dan wordt de enkel gebogen, de knie gestrekt en dan komt er aan 2 kanten rek op de kuitspier.
De zweepslag komt niet alleen voor bij sportbeoefenaars maar ook bij rustig wandelen.
Deze klachten herstellen vaak na 2-6 weken, afhankelijk van de grootte van de scheur. De eerste dagen dient men te koelen, dan neemt vaak ook de pijn al een stuk af. Na enkele dagen kan er gestart worden met lichte rekoefeningen. Soms kan gebruik van krukken comfort bieden in deze eerste dagen. Hierna kan fysiotherapie begeleiding geven in het verdere herstel van de klachten.
